In 2023 is gestart met het tweede deel van het project, de ontwikkeling van een meetschaal.
In een eerder traject zijn 22 vragen opgesteld die mogelijk geschikt zijn voor het meten van eenzaamheid in de verpleeghuissetting. De vragen zijn overwegend gebaseerd op bestaande, betrouwbare schalen.
Om de geschiktheid van de vragen te bepalen worden de vragen getest d.m.v interviews bij bewoners van WVO Zorg, Zorggroep Ter Weel en SVRZ. Tijdens de interviews wordt door middel van hulpvragen het begrip van de vraag, het vermogen tot beoordeling, en de wijze van respons getest bij de bewoners.
De vragen in de meetschaal zelf zijn soms persoonlijk van aard, zoals: “voelt u zich in de steek gelaten”? Ondanks dat, reageerde ;eén van de ondervraagden spontaan “wat een fijn gesprek!”, en gaf aan dat deze onderwerpen in het alledaagse leven niet gauw besproken worden. We konden de leegte en het gemis van de bewoners tijdens het gesprek soms voelen. De openheid van de bewoners om over hun eigen kwetsbaarheid te praten was ontzettend waardevol. De gesprekken leverden meer op dan alleen informatie over de geschiktheid van de vragen.
We zijn nu halverwege met de interviews en hebben al enkele interessante inzichten opgedaan:
Sommige deelnemers met dementie leken de vragen beter te begrijpen dan het uit hun eerste antwoord of reactie liet aanzien. Dat bleek dan impliciet, uit de context van hetgeen wel tot uitdrukking komt.
Enkele bewoners interpreteerden de vraag anders dan bedoeld, door de aard van de vraag in relatie met de context en de levensfase van de bewoner. De vraag “mist u een goede vriend of vriendin?” wordt bijvoorbeeld geassocieerd met het gemis na het wegvallen van vrienden door overlijden, terwijl met de vraag bedoeld wordt “missen in de zin van een tekort aan vrienden”.
Soms kunnen we de vragen beter anders verwoorden om wel tot een goed begrip te komen. Niet alle deelnemers begrepen de vraag “voelt u zich op uw plek?” , maar met de toelichting “ zich thuis voelen” was er meer begrip.
Er is nog voldoende werk te doen om te komen tot een goede analyse en conclusies. Met de afname van meer interviews beogen we deze voorlopige inzichten beter te onderbouwen en te komen tot een goede selectie van vragen. Ondertussen ervaren we elk gesprek als een klein geschenk, waarmee we meer grip krijgen gaan op eenzaamheid in de verpleeghuissetting.
Als dank voor deze cadeautjes laten wij, de onderzoekers (Dick van de Kolk, AWOZ en Válerie Janssen, UCR), bij iedere bewoner een kleine attentie achter (zie afbeelding)!
